Grzybień, lilia wodna, nenufar – symbol rośliny wodnej jako takiej. Przyciąga urokiem pięknych, dużych kwiatów i błyszczących liści unoszących się spokojnie na wodzie. W naturze spotkamy grzybienie o białych kwiatach, współczesne ogrodnictwo oferuje także odmiany czerwone, różowe, żółte, pomarańczowe i fioletowe („niebieskie”). Korzenie grzybieni znajdują się w dnie zbiornika wodnego, liście i kwiaty unoszą się na powierzchni wody.

Kosaciec żółty doskonale czuje się zarówno w wodzie jak i w miejscu okresowo podsychającym. Jest doskonałym wyborem do ogrodu deszczowego – dobrze znosi nawet znaczne wahania poziomu wody. Może być sadzony w miejscach bardzo nasłonecznionych, ale dobrze zniesie też cień (choć na ocienionym stanowisku będzie słabiej kwitł). Najpiękniej wygląda gdy kwitnie – w maju i czerwcu.

Trzcina pospolita to roślina nie do przecenienia w rekultywacji terenów podmokłych, umacnianiu brzegów (także tam, gdzie występuje falowanie wody) i oczyszczalnictwie. Jej właściwości – silny i szybki wzrost kosztem zawartych w wodzie/glebie biogenów, robią z niej roślinę numer jeden w przydomowych i przemysłowych oczyszczalniach ścieków.

Piękne, wyraziste, okazałe, widoczne z daleka kwiaty. Krwawnica to roślina bardzo dekoracyjna i niezwykle uniwersalna: doskonała do obsadzania wilgotnych brzegów zbiornika w dużych, jednogatunkowych kępach, jako pojedynczy akcent na naturalistycznych łąkach lub pływających wyspach. Chętnie sadzona w ogrodach deszczowych – jest dość odporna na zmienne warunki, a w okresie kwitnienia nie ma sobie równych.

Intensywnie rozrastająca się (nawet ekspansywna) trawa występująca powszechnie w miejscach mokrych i podmokłych, okresowo zalewanych, na brzegach stawów, jezior i rzek (dobrze znosi wody płynące). Szczególnie chętnie występuje tam, gdzie podłoże jest zasobne. Rozrasta się szybko tworząc monokulturę. Można ją uznać za niemal zimozieloną, wśród roślin wodnych ma na pewno najdłuższy okres wegetacyjny.

Jaskrawożółte kwiaty kaczeńca na podmokłych łąkach, w rowach i na brzegach strumieni to niechybna oznaka nadchodzącej wiosny. Są źródłem nektaru dla pierwszych „pozimowych” pszczół. Kaczeniec rośnie w kępach, osiąga wzrost od 15 do 60 cm – w zależności od siedliska.

Strzałka to jedna z niewielu roślin, którą można sadzić w dość głębokiej wodzie (około pół metra), i której liście będą znacznie wyrastały ponad powierzchnię. Tworzy gęste łany świeżej zieleni i jej główną ozdobą są strzałkowate liście; drobne, białe kwiaty są raczej niepozorne. Całkowicie mrozoodporna. Wymaga zasobnego podłoża – nie rośnie na stanowiskach ubogich.

Przyzwoita sadzawka bez przęstki się nie obejdzie. Dzięki podwodnym pędom tlen produkowany przez przęstkę w procesie fotosyntezy uwalniany jest wprost do wody, pędy wyrastające nad wodę tworzą las miniaturowych choinek. Należy ją sadzić w wodzie o głębokości do pół metra.

Pospolity w całej Polsce komponent szuwaru nazwanego tatarakowym. Dobrze rośnie w podłożu piaszczystym i mulistym, szczególnie z dużą zawartością fosforu i azotu – jako dobry konsument biogenów często sadzony w biologicznych oczyszczalniach ścieków. Jego kłącza tworzą z czasem zwartą darń, dzięki czemu wykorzystywany jest do umacniania brzegów.

Pistia, „sałata wodna”, topian – niezwykła tropikalna roślina pływająca. Robi na całym świecie zawrotną karierę jako naturalna oczyszczalnia ścieków – jej zdolności pobierania azotu z wody nie przebije żadna inna roślina. Jej korzenie pobierają związki pokarmowe wprost z wody wyjaławiając ją w ten sposób i znacznie obniżając populację glonów.

11. Rozpław sercowaty niebieski
Pontederia cordata „Blue”

Niebieski kolor kwiatów pontederii powoduje, że jest niezmiernie atrakcyjną rośliną wodną. Ma błyszczące, ciemnozielone, gładkie liście. Należy do niezbyt licznej grupy wysokich roślin wynurzonych, które możemy sadzić w dość głębokiej wodzie (nawet do 40 cm).

12. Rogatek sztywny
Ceratophyllum demersum

Rogatek to roślina o wielu zastosowaniach w sadzawce: zwalcza glony konkurując z nimi o związki odżywcze rozpuszczone w wodzie, a także wydziela substancje nietolerowane przez glony.

13. Grążel
Nuphar lutea

Z powodu swoich rozmiarów grążel nadaje się do dużych stawów, najlepiej z mulistym dnem, gdzie będzie mógł rozprzestrzenić się swobodnie na kilku metrach kwadratowych. Posadzony w strumieniu lub miejscu, gdzie występuje ruch wody, nie wykształci liści na powierzchni i pozostanie rośliną podwodną.

14. Pałka wodna
Typha

Obecnie głównym powodem, dla którego zainteresowanie pałką wodną jest tak duże, są jej szczególne zdolności fitoremediacyjne – przy pomocy pałki wodnej „leczy się” skażone środowisko naturalne, obsadza się nią biologiczne oczyszczalnie ścieków. Pałka wodna wyłapuje ze skażonych wód pestycydy.

15. Czermień błotna
Calla palustris

Jest to roślina rzeczywiście bardzo elegancka – biały kwiat w formie spaty (po przekwitnięciu pojawi się w jego miejsce kolba z czerwonymi jagodami), błyszczące, ciemnozielone liście.

16. Wełnianka
Eriophorum

Wełnianki to rośliny zupełnie niepozorne, wyglądające niemalże jak najzwyklejsza trawa dopóki nie zakwitną. Rosną na bagnach i gdy masowo kwitną białą bawełną, bagno wygląda jakby ktoś poprzyczepiał do źdźbeł trawy małe kłębuszki waty.

17. Mięta wodna
Mentha aquatica

Roślina wodna do każdego rodzaju zbiornika. Niezwykle tolerancyjna na warunki, w jakich przychodzi jej rosnąć: może być rośliną wręcz podwodną lub rosnąć na stanowisku zaledwie wilgotnym. Rośnie szybko – doskonała do nowo zakładanych oczek wodnych.

18. Oczeret jeziorny
Scirpus lacustris

Występuje w żyznych zbiornikach wód stojących lub wolno płynących. Tworzy zwarte monokultury. Rośnie zazwyczaj w wodach płytkich, jednak zadomowiony i na idealnym stanowisku może sięgać nawet 1,5-2m pod wodą.

19. Łączeń baldaszkowaty
Butomus umbellatus

W naturze porasta słoneczne brzegi rzek i rowów (należy wybrać się nad Wartę lub na Żuławy w okresie jej kwitnienia!) tworząc gęste zarośla świeżozielonych liści, nad którymi górują duże, baldachowate, różowe kwiaty.

20. Wiązówka błotna
Fillipendula ulmaria

W naturze najczęściej można ją spotkać na podmokłych łąkach (jej angielska nazwa to „Queen of the Meadow” – „królowa łąki”). Drobne kremowe kwiaty zebrane w bogate, złożone wiechy przyciągają gromady owadów. Uwielbiana jest przez nie dla pyłku, nie nektaru.