Sadzawki i małe zbiorniki wodne rekreacyjne w ogrodach oprócz radości przynoszą też obawę o bezpieczeństwo dzieci. Podjęliśmy próby zbudowania sadzawki nie tylko bezpiecznej, ale wręcz przeznaczonej dla dzieci. Dziecko mniej więcej  do 4 roku życia jest w naturalny sposób ufne wobec wody – pierwsze 9 miesięcy życia spędziło w płynie owodniowym w łonie matki. Woda i piasek to najpierw najwspanialsza zabawa, później także poligon młodego przyrodnika. Zabawa z wodą nie może być jednak obarczona ryzykiem, a kratki zabezpieczające zbiorniki wodne nie są w 100% godne zaufania.

Mini sadzawka
Świeżo założona mini sadzawka - wciąż jeszcze niezamaskowane brzegi donicy...

Mini sadzawka – wersja 1

Rośliny wodne to de facto rośliny amfibiotyczne – nie muszą być zanurzone po uszy w wodzie. Sadzimy je w pojemniku z trzema warstwami podłoża. Pierwsza warstwa jest żyzna – warunek konieczny, by rzeczywiście dobrze rosły. W wielu sztucznych zbiornikach z obawy przed glonami sadzone są w samym żwirze, co niestety pozwala im jedynie przetrwać, nie ma jednak mowy o bujnym wzroście. Nasze dwudziestopięcioletnie doświadczenie mówi, że rośliny wodne są zawsze głodne.

Druga warstwa to strefa aeracji korzeniowej. Wypełniona jest keramzytem obtoczonym w sproszkowanej glinie – dzięki takiej kombinacji tworzy się wydajny film mikroorganizmów, które warunkują właściwe procesy przemiany materii w strefie korzeniowej.

Dolna część donicy to minimalny rezerwuar wody – jest to odpowiednik wysokiego poziomu wody gruntowej w warunkach naturalnych. Dzięki temu, że otwory odpływowe znajdują się w pewnej wysokości donicy a nie w jej dnie, strefa ta nawet po przesiąknięciu wody do gruntu lub odparowaniu w upalny dzień, będzie zawierała jej zapas dostępny dla korzeni. Na dobrą sprawę otworów odpływowych może nie być. Rośliny amfibiotyczne mogą bowiem żyć w dostatku wody lub też przy jej okresowym braku. Strefa aeracji jest doskonałym buforem gwarantującym dobrostan rośliny zarówno przy nadmiarze jak i braku wody – dzięki filmowi biologicznemu utworzonemu na rozwiniętej powierzchni keramzytowych kulek przez bakterie tlenowe i beztlenowe.

Mini sadzawka - schemat

1. Strefa podłoża wzbogaconego kompostem, zmineralizowanym obornikiem lub granulowanym krowim nawozem. 2. Strefa aeracji rhizosfery – najlepiej gruboziarnisty keramzyt obtoczony sproszkowaną gliną. 3. Minimalny rezerwuar wody wypełniony większymi kamieniami. 4. Otwory odpływowe.


Mini sadzawka – wersja 2

Doskonalszą propozycją małego oczka wodnego jest osadzenie donicy z nawierconymi otworami odpływowymi w pojemniku o rozmiar większym, dzięki czemu woda nie będzie przesiąkać do gruntu i w zależności od tego jak często będziemy uzupełniać wodę utraconą w wyniku parowania, uzyskamy niewielkie lustro wody.

Mini sadzawka - rośliny w pojemniku

1. Strefa podłoża wzbogaconego kompostem, zmineralizowanym obornikiem lub granulowanym krowim nawozem. 2. Strefa aeracji rhizosfery – najlepiej gruboziarnisty keramzyt obtoczony sproszkowaną gliną. Taka kombinacja umożliwi powstanie wydajnego filmu mikroorganizmów. 3. Minimalny rezerwuar wody wypełniony większymi kamieniami. 4. Otwory odpływowe. 5. Pojemnik z wodą

Mini sadzawka wykonana w opisany wyżej sposób to nasz pomysł na eksponowanie roślin wodnych dla zwiedzających naszą firmę w Gorzycku Starym.

Przedstawione rozwiązania są godne polecenia również do przedogródka, na taras czy balkon – dzięki nim w trudnych warunkach można uprawiać rośliny takie jak pałki wodne, irysy wodne i japońskie, czy grzybieńczyk wodny i miniaturowe grzybienie. Jeśli w tej mini sadzawce umieścimy rośliny płożące, takie jak mięta wodna, wywłócznik, tojeść rozesłaną, bobrek czy limnobium, to niebawem rośliny te poszerzą obszar naszej mini sadzawki – przykłady na zdjęciach poniżej. Dodatkowym atutem niewielkiego oczka wodnego jest poprawa mikroklimatu w jego otoczeniu.


Sadzawka bezpieczna dla dzieci

Jeśli donice z roślinami zamiast w gruncie lub niewielkim zbiorniku typu kasta murarska osadzimy w wyścielonym folią do oczek wodnych i wypełnionym żwirem i kamieniami dole, otrzymamy bardzo płytką, bezpieczną sadzawkę z dowolnie płytką strefą lustra wodnego (budując sadzawkę dla maluchów sugerujemy nie przekraczanie 5 cm; z czasem możemy taką sadzawkę pogłębiać usuwając nadmiar kamienistego podłoża ze strefy nr 1). Wypełnienie sadzawki kamieniami i żwirem gwarantuje, że nie zamieni się ona w niebezpieczne grzęzawisko.  Rośliny w tak pomyślanym oczku wodnym bujnie rosną, nie ma jednak obaw, że zarosną lustro wody.

Sadzawka bezpieczna - schemat

1. Gruby żwir/kamienie zalane wodą.  2. Rura drenarska służy do okresowego osuszania sadzawki za pomocą np. pompki akwaryjnej lub sadzawkowej.  3. Rośliny w doniczkach z trzema strefami podłoża.  4. Folia do oczek wodnych.

Wahania poziomu wody są pożądane; podnoszą efektywność funkcjonowania mikroorganizmów (tlenowców i beztlenowców), eliminując jednocześnie rozwój glonów nitkowatych. Pozwalamy sadzawce od czasu do czasu podsychać, czasem wręcz wypompowujemy wodę by po kilku dniach ją uzupełnić; bezpieczeństwo roślinom gwarantują otwory odpływowe umieszczone nie w dnie donicy lecz w 1/3 jej wysokości.

Bezpieczna sadzawka w budowie powstająca na zapleczu skalniaka dostała miano "morskiego oka". Wiosną 1/3 jej powierzchni zostanie przeznaczona pod rośliny.

Tak skonstruowana sadzawka jest w pełni wydolna ekologicznie. Dodatkowo służy ptakom, owadom, płazom jako wodopój, kryjówka itp., a jednocześnie zapewnia bujną wegetację użytych do obsady roślin. Najskromniejsza mini sadzawka przy zachowaniu parametrów trójwarstwowego podłoża napełniana co jakiś czas wodą ukazuje roślinę wodną lub wilgociolubną w całej krasie nie znanej często właścicielom z trudem budowanych „prawdziwych” sadzawek z ich walką z glonami, z oszczędnym nawożeniem itp.

Do budowy zaplecza skalnego sadzawki używajmy otoczaków i kamieni bez ostrych krawędzi. Kamienie o wyszukanych barwach mogą oddziaływać na chemizm wody – należy je umieszczać poza nią.

Stalowe oczko wodne w parku w Zurychu zbudowane na podobnej zasadzie
Sadzawka stalowa w Zurychu - zabawa z wodą i kamieniami

Rozwiązania alternatywne

Kto nie może podjąć budowy bezpiecznej sadzawki lub nie ufa bezpieczeństwu przedstawionego projektu, może sięgnąć do innych propozycji. Jedną z nich jest sucha sadzawka z kolorową kompozycją kamieni, zamaskowanymi donicami z roślinami wodnymi i tzw. mokrym kamieniem.

Innym pomysłem jest niewielka „łąka” z roślinami wilgociolubnymi zasilana wodą z węża kroplującego, umieszczona w części trawnika i traktowana jako przerwanie jego monotonii. Pomysł bardzo atrakcyjny, dający wiele radości miłośnikowi przyrody.

+ zobacz też…

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz